توهم علم

توهم علم

عدنان دوست دارد انسانی مرتّب ، جذّاب و با علم و دانشی باشد علاوه بر این به سلامتی خود برسد و در کار و زندگی روزهای خوبی داشته باشد طوری که همه اطرافیانش او را به انگشتت و اشاره نشان دهد.او کارهای زیادی انجام داده است اما تا حالا به هدفی که می خواسته نرسیده چون او نمی داند باید چگونه عمل کند و از کجا شروع کند و مهره های رشد خویش را چگونه بچیند.

عندان عزیز قصه ما دچار شکاف دانشی شده است چون او نمی داند باید چگونه عمل کند و دانش انجام این کار را ندارد .اما واقعا نداشتن دانش طوری است که تنها با یک اضافه کردن حل می شود و همانطور که انسان نمکی را به غذایی اضافه می کند به همین راحتی می تواند مشکل دانشی خود را حل کند؟

اکثر مواقع انسان خود مسبب این بی دانشی خود است و باید با اصلاح بعضی نگرش ها  و باورهای خود این کار را آغاز کند.در واقع خوداین باورها و نگرش های وی است که سدی منیع در برابر کسب عمل و دانش و پیشرفت خود کشیده است .

شکاف دانش چگونه به وجود می آید؟

یکی از عوامل شکاف دانش توهم دانش است توهم دانش این که ما در زمینه و مهارت خاصی نیاز به آموزش در خود احساس نکنیم و به زبان ساده می گوییم من می دانم من این را بلد هستم من این را از قبل می دانستم و…

دانشمند بزرگ بریتانیایی ؛ استیون هاوگینگ در جمله ای منسوب به وی می گوید:

(( بزرگترین دشمن انسان جهل نیست ، بلکه توهم دانش است.))

اصطلاح شکاف دانش زمانی رخ می دهد که انسان می داند باید کاری را انجام بدهد امّا دانش و اطلاعات انجام آن را نداشته باشد و اصطلاحا نمی داند چگونه باید انجام دهد.

دیوید دانینگ David Dunning)) جاستین کروگر (Justin Kruger) دو محققی هستند که در زمینه توهم دانش تحقیق می کردند آنها  سال 1999طی مقاله ای نتایج تحقیقات خود را  به چاپ رساندن ، آنها می خواستند ارزیابی افراد از وضعیت خود را بسنجدند آنها به این نتیجه رسیدند که انسان هایی که در یک زمینه ضعیف هستند ارزیابی دقیقی از وضعیت خود ندارند و به عبارتی  آنها از ضعف خود آگاه نیستند.آنها در این مقاله به چند آزمایش انجام شده در مورد توانمندی هایی مانند شوخ طبعی ، منطق و قدرت استدلال و تسلط بر گرامر و دستور اشاره می کنند و نتایج این سنجش را به صورت جدولی ارائه می دهند. که بعدها به جدول دانینگ وکروگر معروف گشت.

خلاصه این جدول این است که اشخاصی که در یک مهارت ضعیف هستند متوجه ضعف خود نیستند و خود را قوی می دانند از سویی دیگر افرادی که در همان مهارت قوی هستند علی رغم آگاهی به از توانایی خودشان فکر می کنند که دیگران همچنین مهارتی را در سطحی بالاتر از خودشان دارند به همین علّت نمی توانند به سادگی قبول کنند که خودشان در گروه متخصصین قرار می گیرند

توهم علم در رشد فردی این است که فکر  کنیم مطلبی را می دانیم در صورتی که اشتباه می کنیم  یعنی نمی دانیم که نمی دانیم یا ناقص و اشتباه می دانیم در حال گوش دادن به یک مطلب هستیم اما احساسی در وجودتان می گوید: دیگر چیز بیشتری یاد نمی گیری و همه اش را بلد هستی این امر باعث می شود که مطلب بیشتری یاد نگیری و مطالب زیادی را از دست بدهی .گاهی اوقات تصور ناقصی درباره یک مطلب داریم پس مقایسه ای بین دانش خودمان با همان تصور ناقص انجام می دهیم و فکر می کنیم دانش ما از این مطلب کامل است

توهم علم چگونه اتفاق می افتد؟

شخصی درباره چیزی آگاهی ندارد پس درباره آن اظهار نظری نمی کندو سکوت اختیار می کند که این امر بسیار خوب و پسندیده است اما بعض اوقات افراد اقدام به اظهار نظر درباره امری می کنند که ناقص یا علمی از آن ندارند در این صورت است توهم دانش یا علم صورت می گیرد.فردی داستانی را شنیده است و زمانی که کسی می خواهد همان داستان را برایش تعریف کند می گوید من تمام داستان را یادم هست در صورتی که وی برای گفتن این مطلب تنها قسمت های را که به یاد دارد به عنوان داستان می داند و به احتمال زیاد قسمت های را که یادش نیست .را هم به عنوان دانای خویش از داستان اشاره می کند یا شخصی کتابی را خواند است اما دوباره آن را نمی خواند چون فکر می کند همه آن را به بیاد دارد .

متهمان درجه اول  ایجاد کنندگان توهم علم

دانش های موجوده

زمانی که از قسمتی از مطلب اطلاع داریم گمان می کنیم که از کل مطلب خبر داریم وبعد حکم به خوب یا بد یا خوب بودن آن می کنیم یا یک برداشتکاملا اشتباه می کنیم مثلا عدم علم به تمام یک آیه یا حدیث و حکم قطعی مثل ویلا للمصلین….

مطالعه کم در یک زمینه به خصوص

در زمینه به خصوصی چند کتاب را به صورت سطحی و محدود مطالعه می کنیم مقاله های را می خوانیم یا به صورت بسیار سطحی دانشی را کسب می کنیم در این هنگام است که به صورت خطرناک ترین متوهمین علم  زیرا تعصب زیادی به دانسته های کسب کرده خودمان داریم اگر بخواهم به دام این ورطه نیفتیم با منابع دست اول ،به روز و معتبر این زمینه را به صورت عمقی مطالعه کنیم و برای این کار حتما پروه ای مدت دار تعریف کنیم.

آموزش ناقص

آموزش های ناقص و نارسا می تواند منبع توهم دانش و تعصب بی جا باشد برای درک هر علمی و دوری از توهم علم در این زمینه باید معلومات خود را از منبع اصلی آن به دست آوردو

فضای مجازی

در عصر حاضر وقت اکثر افراد در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی  مصرف می شود.اطلاعات موجود در این شبکه ها به دلیل عدم وجود نظارت آمیخته به اطلاعات غلط صحیح فراوانی است به دلیل سرعت انتشار و سرعت تولید اطلاعات انسان ها ی کمی قادر به تحلیل و تجزیه این معلومات می باشند دقت در نتخاب منابع اطلاعاتی ناب و اعتبار سنجی منابع باعث می شود کمتر به این دام مبتلا شوییم

راه های علاج توهم

1 – رقابت  و مقایسه با دیگران

در هر زمینه ای که فعالیت می کنیم سعی ما ما باید بر این باشد که رقبای را برای خود پیدا کنیم و بهتر است 5 مورد اول مشهور در کشور یا هر محدوده ای که ما مطرح هستیم را اختیار کنیم وتمام فعالیت های آنها را زیر نظر گرفته و آگاهی خود را با آنها بسنجیم تا به این صورت بدانیم که چه چیزی را می دانیم و چه چیزی را باید اندوخته های  خود اضافه کنیم البته باید یاد آور شد که مقایسه نباید به هدف برتری دادن خود یا دیگران باشد.

2 – نقد و نظر خواهی

نقد یک چیز همان به هدف تقویت نقاط مثبت و رفع نقاط منفی می باشد و نباید با انتقاد اشتباه شود برای این مهم می توانیم برای نقد خود از یکی از دوستان خواهش کرد که این مهم را به عهده بگیرند و نقاط قوت و ضعف ما را گوش زد کنند بهترین مورد برای این مهم انتخاب یک یار موفقیت می باشد که به صورت هفتگی جلسه ای با وی ترتیب دهیم که در آن نقاط قوت و ضعف همدیگر را گوش زد کنیم

مهدی جنامی